Σαν “παραμύθι χωρίς όνομα”… (του Χρήστου Γιούτσου)

Η ιστορία που θα σας διηγηθώ σήμερα, σε καμιά περίπτωση δεν είναι φανταστική, είναι πραγματική και έρχεται από τα πίσω χρόνια τα παλιά.
Εσείς όμως αν θέλετε την διαβάζετε σαν ένα “παραμύθι χωρίς όνομα”.


Αφορά μια πόλη, μια λίμνη και τα γύρω της χωριά.
Ξεκινάει από τα χρόνια της τουρκοκρατίας και φτάνει μέχρι τις μέρες μας.

- Μια φορά κι έναν καιρό λοιπόν, οι ντόπιοι κάτοικοι και οι τούρκοι που ζούσαν σ’ αυτήν την πόλη, είχαν σαν κύρια πηγή ευημερίας και ενασχόλησης το ψάρεμα. Αυτό το ψάρεμα τους έδινε την δυνατότητα να λύνουν την διατροφική τους ανάγκη και να εμπορεύονται τα ψάρια αποδίδοντάς τους ένα σεβαστό χρηματικό ποσό. Αγαπούσαν και φρόντιζαν την λίμνη σαν το σπίτι τους.
Τα νερά της μάλιστα ήταν τόσο καθαρά, που τα χρησιμοποιούσαν για όλες τις χρήσεις, ακόμα και για να τα πίνουν.

Οι τούρκοι που διαφέντευαν τον τόπο, κατάφεραν μέσα σε λίγες ώρες να γεμίζουν ψάρια τις βάρκες τους, χρησιμοποιώντας την παραδοσιακή μέθοδο τους με το “σουργγί”, που ήταν ένας πολύ εύκολος τρόπος, αφού παγίδευαν τα ψάρια στα δίχτυα τους με αυτό το εργαλείο.
Οι ντόπιοι χριστιανοί ψαράδες, είχαν μια καταπληκτική μέθοδο για την αναπαραγωγή των ψαριών, που θα την ζήλευαν και οι σημερινοί ειδικοί ιχθυολόγοι επιστήμονες. Είχαν τα λεγάμενα “πελαϊσια”. Τα “πελαϊσια” ήταν κλωνάρια από αμυγδαλιές και από άγριες γκορτσιές, που παρήγγηλναν και τους τα έφερναν οι χωρικοί από τα γύρω μέρη μαζεύοντας τα από τα λεγάμενα “ορμάνια”.
Τα έριχναν λοιπόν, αυτά τα αγκαθωτά κλωνάρια μέσα στη λίμνη και εκεί τα ψάρια κάνανε τις φωλιές ή το σπίτι τους αν θέλετε.
Εκεί μέσα, τα ψάρια προστατεύονταν, γεννούσαν και έτρωγαν την λεγάμενη «μπάπκα” που δημιουργούσαν τα κλαδιά με την υγρασία, καθαρίζοντας έτσι και το νερό, αλλά και δημιουργώντας μικρά σκουλήκια που ήταν κι αυτά, πρώτης τάξεως τροφή για τα ψάρια.
Αυτά τα “πελαϊσια” αγκαθωτά, τα τοποθετούσαν και τα χρησιμοποιούσαν στην λίμνη, διάφορες ομάδες, που αποτελούνταν από έξι έως οκτώ άτομα.
Κάθε ομάδα διέθετε από 120 έως 150 πελαϊσια. Τέτοιες ομάδες υπήρχαν πάρα πολλές, με αποτέλεσμα η λίμνη να είναι γεμάτη απ αυτά τα κλαδιά και κάθε ομάδα να γνωρίζει πού βρίσκονταν τα δικά της. Τα ψάρια μ’ αυτόν τον τρόπο ήταν άφθονα. Δεκάδες ζωντανά κάθε μέρα, φορτώνονταν από την πόλη με κοφίνια γεμάτα από ψάρια και διοχετεύονταν σ’ όλη την Δυτική Μακεδονία, μέχρι και στην Θεσσαλονίκη φτάναν προς πώλησην πολλές φορές.
Οι τούρκοι όμως ψαράδες, που είχαν μάθει να ψαρεύουν με τον εύκολο τρόπο με το “σουργγί” και δυσκολεύονταν από τα πελαϊσια κλαδιά, έδωσαν διαταγή να τα βγάλουν και να τα πετάξουν.
Μετά όμως από κάποια χρόνια, όταν διαπίστωσαν ότι τα ψάρια όλο και λιγόστευαν, ξανάδωσαν διαταγή στους ντόπιους, να ξαναρίξουν τα πελαϊσια στην λίμνη. Και τότε η λίμνη ξαναγέμισε ψάρια.
Το 1912 οι τούρκοι έφυγαν οριστικά από την πόλη, η λίμνη συνέχιζε να τρέφει τον κόσμο με τα ψάρια της. Το 1940 κατά την γερμανική κατοχή, η λίμνη με τα ψάρια της δεν άφησαν στην περιοχή κανέναν να πεθάνει από την πείνα.
Την δεκαετία του 50 στην πόλη υπήρχαν δύο σωματεία ψαράδων, των επαγγελματιών και των ερασιτεχνών.
Οι ερασιτέχνες επέμεναν να βγουν τα “πελαϊσια” από την λίμνη όπως τότε επί τουρκοκρατίας, γιατί εμπόδιζαν και αυτούς στο ψάρεμά τους.
Κατάφεραν λοιπόν να περάσει η πρότασή τους και η λίμνη για μια ακόμα φορά να αρχίσει να βγάζει λιγότερα ψάρια. Αυτό όμως ήταν το λιγότερο, σε λίγο η λίμνη θα γινόταν ένα μεγάλο δοχείο απορριμμάτων, αποβλήτων, φυτοφαρμάκων, και μπαζών. Θα έφτανε μάλιστα σε σημείο να δίνει την εντύπωση ενός βούρκου.

Εδώ τελειώνει η ιστορία μας και αρχίζουμε να μιλάμε για το σήμερα…